فراهم کردن فرصت يادگيري و تمرين مهارتهاي خودياري براي فرزندتان بخش بسيار مهمي در فرايند رشد و تربيت کودک است. انرژي و زماني که صرف ميکنيد تا کودک را به انجام کارهاي شخصياش تشويق کنيد راه تضمين شدهاي براي ايجاد احساس توانمندي در اوست. به فرزندتان ياد دهيد خودش لباس بپوشد، دندانهايش را مسواک بزند و ديگر وظايف شخصياش را انجام دهد و مشاهده کنيد انجام اين کارها چگونه احساس استقلال و مسئوليتپذيري را در او تقويت خواهد کرد. اما بايد به جدول زماني مهارت هاي خودياري کودک توجه کنيد.
کسب مهارتهاي خودياري اين امکان را براي کودک ايجاد ميکند تا نسبت به بدن و نيازهاي خود احساس مسئوليت کند و بداند والدينش به او اعتماد دارند. به همين دليل، آموزش وظايف خودياري به کودک مسير مطمئني براي ايجاد اعتماد به نفس به صورت سالم است. اينکه به فرزند خود اجازه دهيد مهارتهاي خود را در سنين پايين به کار بگيرد، البته به صرف زمان و صبوري بسيار زياد نيازمند است، اما ترديد نداشته باشيد، اين تلاش ارزشش را دارد، چرا که تضمين کننده سلامت، شادي و تواناييهاي کودک در بلندمدت خواهد بود.
مهارت هاي خودياري لازم براي نوزادان (تا ۱۲ ماهگي)
انداختن پيشبندش در سبد لباسها،
تميزکردن صورت و دستها با پارچه مرطوب (با کمک شما)،
جفت کردن کفشها (با کمک شما/ بهتر است مکان مشخصي براي اين کار وجود داشته باشد.)،
خوردن ميانوعدهها (مثلا تکههاي ميوه)،
نگه داشتن قاشق يا مسواک به منظور تقليد از والدين يا خواهرها و برادرها،
بازي کردن بهتنهايي به مدت ۱۰ تا ۳۰ دقيقه.
مهارت هاي خودياري لازم در بازه ۱۲ تا ۱۸ ماهگي
شستن دستها (کودک ممکن است به کمک شما نياز داشته باشد.)،
مسواک زدن (با کمک شما)،
آغاز يادگيري چگونگي درآوردن لباسها،
آغاز يادگيري چگونگي پوشيدن و درآوردن کفشها،
آغاز يادگيري چگونگي استفاده از برس مو،
انتخاب لباسها (با داشتن گزينههاي محدود)،
آغاز يادگيري نوشيدن از فنجان،
آغاز غذا خوردن بهتنهايي
و با استفاده از قاشق و چنگال مخصوص کودکان،
بازي کردن بهتنهايي به مدت ۱۰ تا ۳۰ دقيقه.
مهارت هاي خودياري لازم در بازه ۱۸ ماهگي تا ۲ سالگي
درآوردن شلوار و شلوارک،
کشف فرايند لباس پوشيدن («عه! بلوزم گير ميکنه!»)،
قرار دادن شلوارهاي راحتي درون کشو،
درآوردن کفشها و جفت کردن آنها،
شستن دستها و صورت (کودک ممکن است به کمک شما نياز داشته باشد.)،
شانه زدن يا برس کشيدن به موها (احتمالا با کمک شما)،
آويزان کردن کاپشن (بهتر است يکي از قلابهاي جالباسي را در دسترس کودک قرار دهيد.)،
کشيدن غذا از ديس در بشقاب يا کاسه خودش،
کشف چگونگي استفاده از دستمال،
کشف چگونگي ريختن آب از پارچ به ليوان،
کشف چگونگي پاک کردن خردههاي غذا از سطوح،
انداختن زباله در سطل،
بازي کردن بهتنهايي به مدت ۱۵ تا ۴۰ دقيقه.
مهارت هاي خودياري لازم براي کودکان ۳ ساله
لباس پوشيدن (کودک ممکن است در بستن دکمهها و زيپها به کمک نياز داشته باشد.)،
تمرين چگونگي بستن و باز کردن دکمهها و زيپها،
کشف اين موضوع که چه لباسي براي چه آب و هوايي مناسب است،
پوشيدن کفشها (بهتر است از کفشهاي بنددار استفاده نشود.)،
آغاز دوش گرفتن بهتنهايي (با نظارت شما)،
آويزان کردن حوله (مطمئن شويد قلاب جالباسي در ارتفاع مناسبي قرار دارد.)،
بيرون آوردن چند تکه لباس از سبد رختشويي،
کشف چگونگي مرتب کردن تخت،
کشف مهارتهاي اساسي آشپزي (اندازهگيري، ريختن مواد در ظرف، مخلوط کردن)،
ريختن يک ليوان آب، شير يا آبميوه از پارچ،
پاک کردن خردههاي آشغال (دستمال مخصوص اين کار را در دسترس کودک قرار دهيد.)،
برداشتن تنقلات از کابينت يا يخچال (سعي کنيد خوراکيهاي سالمي در دسترس او قرار دهيد.)،
استفاده از دستمال بر سر سفره يا ميز غذا،
دانستن قسمتي از آدرس يا مشخصات خودش (شهر و نام خانوادگياش)،
کمک به چيدن ميز (مسئوليتي مانند آوردن دستمال را به کودک واگذار کنيد.)،
برداشتن ظرف غذاي خودش از روي ميز يا سفره،
کشف چگونگي استفاده از سينک آشپزخانه براي شستشوي ظروف، ميوهها و سبزيجات،
بازي کردن بهتنهايي به مدت ۱ ساعت.
مهارت هاي خودياري لازم براي کودکان ۴ ساله
ادامه دادن تمرين مهارتهاي گفته شده براي سنين ۲ و ۳ سالگي،
کشف چگونگي شستن موها در حمام (کودک ممکن است به کمک شما نياز داشته باشد.)،
يادگيري مهارتهاي بيشتري در آشپزي (شکستن تخم مرغ، درست کردن يک ساندويچ ساده، برش زدن موز)،
ياد گرفتن شماره تلفن خانه،
ياد گرفتن آدرس خانه،
گذاشتن و برداشتن بشقاب و قاشق و چنگال روي سفره يا ميز،
يادگيري چگونگي استفاده از ماشين لباسشويي.
مهارت هاي خودياري لازم براي کودکان ۵ ساله
لباس پوشيدن به صورت مستقل (کودک ممکن است از شما درخواست کمک کند، اما معمولا قادر است اين کار را بهتنهايي انجام دهد.)،
شستن موها به صورت مستقل،
مسواک زدن به صورت مستقل،
دوش گرفتن به صورت مستقل (ممکن است براي شستن موهايش به کمک نياز داشته باشد.)،
عوض کردن رول دستمال توالت،
درک و انتخاب لباس مناسب براي يک آب و هوا،
کشف چگونگي بستن بند کفشها،
کشف اين موضوع که يک وعده غذايي متعادل از چه موادي تشکيل شده است،
استفاده از سينک آشپزخانه براي شستن ميوهها، سبزيجات و ظروف،
يادگيري استفاده از مايکروويو،
يادگيري مهارتهاي بيشتري در زمينه آشپزي (پوست گرفتن سبزيجات مختلف با نظارت شما، قطعه قطعه کردن مواد غذايي با يک چاقوي امن)،
يادگيري چگونه قرار دادن مواد در فر با استفاده از دستکش (با کمک يک بزرگسال)،
ياد گرفتن شمارههاي اورژانسي (چگونگي تماس گرفتن با پليس و آتشنشاني).
مهارت هاي خودياري کودکان با گذشت زمان توسعه مي يابد
به خاطر داشته باشيد هر کودکي منحصربهفرد است و با سرعت مخصوص خودش، در بهکارگيري اين مهارتها پيشرفت ميکند. اما شما ميتوانيد از اين فهرست به عنوان راهنمايي براي نظارت بر نيازهاي کودکتان استفاده کنيد. به فرزند خود اجازه دهيد شانس خود را در اين موارد امتحان کند و حتي شکست بخورد، چرا که شکست خوردن و دوباره امتحان کردن معمولا مسير سالم و طبيعي به سمت يادگيري يک موضوع است.
